Het Duitse Es geht LOS, een organisatie voor de bevordering van burgerloting, heeft enige tijd geleden een nieuw initiatief gelanceerd: de Wahlkreisrat, oftewel het kiesdistrictsberaad. Bij een kiesdistrictsberaad - of korter: districtsberaad - organiseert Es geht LOS een burgerberaad van één dag waarbij de afgevaardigde van dat district in de Bondsdag overleg voert met 35 à 50 gelote burgers uit zijn of haar kiesdistrict. Op die manier komt een parlementariër in persoonlijk contact met een dwarsdoorsnede van de volwassen bevolking in zijn of haar kiesdistrict, dat hij of zij geacht wordt te vertegenwoordigen. De afgevaardigde neemt zelf het initiatief voor een districtsberaad over een bepaald thema. Het organiseren van het beraad, inclusief de loting en het regelen van deskundigen en gespreksbegeleiders, wordt in z'n geheel verzorgd door Es geht LOS.
Een districtenstelsel kennen we in Nederland niet, maar hoe zit dat dan in Duitsland? Daar worden, net als in Nederland, de zetels toch ook verdeeld op basis van evenredige vertegenwoordiging? Op zich wel, maar in Duitsland brengen mensen twee stemmen uit op hun stembiljet: één op een districtskandidaat, en één op een deelstaatkandidaat. De stem op de deelstaatkandidaat bepaalt de zetelverdeling over de partijen in de Bondsdag, maar bij de toewijzing aan specifieke kandidaten heeft de winnaar van een district voorrang boven kandidaten van de deelstaatlijst van die partij. Daardoor kan de zetelverdeling van de verschillende partijen in Bondstag overigens een beetje scheefgetrokken worden ten opzichte van de stemverhouding van de tweede stem, maar dat is een probleem apart. Het punt waar het hier om gaat, is dat elk van de 299 kiesdistricten (Wahlkreise) in Duitsland een eigen kandidaat in de Bondsdag heeft. De helft van de zetels wordt zodoende bezet door districtsvertegenwoordigers. Voor elk van deze vertegenwoordigers kan dus een districtsberaad met gelote burgers georganiseerd worden. Het eerste disctrictsberaad, over het thema mobiliteit, heeft begin december 2020 al plaatsgevonden voor district Berlin-Steglitz-Zehlendorf, met afgevaardigde Thomas Heilmann (CDU).
Zoals gezegd heeft Nederland geen districtenstelsel, dus een districtsberaad zou in Nederland niet kunnen. Wel zou het mogelijk zijn om voor één of meer Kamerleden een beraad van één dag met een dwarsdoorsnede van burgers uit heel Nederland te organiseren, al vormt de reistijd dan wellicht een drempel. Maar als een bepaalde kwestie regionaal van aard is, dan zouden er burgers uit alleen dat gebied geloot kunnen worden en zou het burgerberaad in die regio zelf plaats kunnen vinden.
Bron: Der Wahlkreisrat, Es geht LOS
Zie ook:
- Tweet met video van Bondsdaglid Thomas Heilmann (CDU) over distictsberaad in zijn kiesdistrict Steglitz-Zehlendorf, 4 juni 2021
- Ich dachte, ich lebe in einer polarisierten Gesellschaft. Lag ich falsch?, Katharina Wiegmann, 14 juli 2021